Κακοποίηση

Η κακοποίηση είναι μια συμπεριφορά που τρομάζει, απομονώνει ή ελέγχει ένα άλλο άτομο

Στη χώρα μας

7500 παιδιά κάτω των 5 ετών υποφέρουν από κάποια μορφή βίας κάθε χρόνο,
1 στα 5 παιδιά θα βιώσει τουλάχιστον 1 περιστατικό σεξουαλικής βίας έως τα 18 έτη,
1 στους 2 Έλληνες έγινε μάρτυρας κακοποίησης ανηλίκου,
7 στις 10 κακοποιήσεις γίνονται από γονείς ή συγγενείς,
Στο 90% των περιπτώσεων ο θύτης είναι κάποιος που το παιδί γνωρίζει και εμπιστεύεται,
3-5% των βαριά κακοποιημένων παιδιών πεθαίνουν ή αποκτούν σοβαρές μόνιμες αναπηρίες,
Πάνω από 3000 παιδιά εμπλέκονται σε σεξουαλική εκμετάλλευση μόνο στην πρωτεύουσα,
45% των θυμάτων δεν μιλά για τουλάχιστον 5 χρόνια, ενώ εκατοντάδες θύματα δεν αποκαλύπτουν ποτέ την εμπειρία τους.

Η κακοποίηση είναι μια συμπεριφορά που τρομάζει, απομονώνει ή ελέγχει ένα άλλο άτομο. Η κακοποίηση μπορεί να είναι επαναλαμβανόμενη ή ένα μεμονωμένο περιστατικό.
Περιλαμβάνει τις ακόλουθες μορφές:

• σωματική, συμπεριλαμβανομένης της επίθεσης και του βίαιου εγκλεισμού
• σεξουαλική, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής επαφής χωρίς συγκατάθεση
• ψυχολογική, συμπεριλαμβανομένων των απειλών και του εκφοβισμού
• οικονομική, συμπεριλαμβανομένης της απάτης και του εκβιασμού
• παραμέληση, που συνίσταται στη μη παροχή των αναγκαίων για τη ζωή αναγκών, η οποία μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη

Ειδικές μορφές βίας

• Καταναγκαστικός γάμος
• Έμφυλη βία
• Ακρωτηριασμός ή κοπή γυναικείων γεννητικών οργάνων
• Βία με βάση την τιμή
• Ενδοοικογενειακή βία

Η κακοποίηση μπορεί να συμβεί οπουδήποτε:

Στο σπίτι του παιδιού ή στο σπίτι κάποιου γνωστού του. Κάποιος που κακοποιεί ένα παιδί μπορεί να χρησιμοποιήσει διάφορες μεθόδους για να έχει πρόσβαση στο παιδί, να ασκήσει εξουσία & έλεγχο, και να το εμποδίσει να φανερώσει ό,τι του συμβαίνει ή να ζητήσει βοήθεια.

Σημάδια αναγνώρισης

Τα παρακάτω σημάδια όταν παρατηρούνται σε κάποιο παιδί, για ένα χρονικό διάστημα, ενδέχεται να αποτελούν ενδείξεις κακοποίησης ή παραμέλησης:

• Εμφανίζει απότομη αλλαγή στη συμπεριφορά του.
• Εμφανίζει σημαντική πτώση στη σχολική του επίδοση.
• Εμφανίζει έντονο άγχος και βρίσκεται σε διαρκή εγρήγορση.
• Παραπονείται για ψυχοσωματικά ενοχλήματα.
• Είναι υπερβολικά παθητικό, συγκαταβατικό, αποσύρεται.
• Έρχεται στο σχολείο νωρίτερα, φεύγει αργότερα και ποτέ δεν θέλει να γυρίσει σπίτι.
• Ζωγραφίζει ερωτικές αναπαραστάσεις.
• Έχει μειωμένη όρεξη για φαγητό ή απεναντίας δείχνει βουλιμία και ή παίρνει βάρος απότομα ή χάνει κιλά επίσης απότομα.
• Δεν επιθυμεί να μένει μόνο του στο σκοτάδι.
• Έχει εφιάλτες.

Παράγοντες κινδύνου για παιδική κακοποίηση

• Ατομικά χαρακτηριστικά γονέων
• Οικογενειακή δομή
• Ατομικά χαρακτηριστικά παιδιού
• Χαμηλή γνωστική λειτουργία (παιδιά με νοητική υστέρηση)
• Προωρότητα, νευροαναπτυξιακή ανωριμότητα, χρόνια σωματική νόσος
• Αυξημένα επίπεδα κινητικής δραστηριότητας και παρορμητικότητα
• Ιδιοσυγκρασία (temperament) – «δύσκολα στη διαχείριση» παιδιά που είναι ευερέθιστα, συνεχώς κλαίνε, απαιτούν προσοχή και συνεχή φροντίδα, δεν μπαίνουν εύκολα σε πρόγραμμα καθημερινής ρουτίνας όσον αφορά τον ύπνο και τη λήψη τροφής, δεν ηρεμούν εύκολα και γι' αυτό συχνά «κατηγορούνται» από το γονέα ότι «προκάλεσαν» την επιθετικότητά του
• Προβλήματα συμπεριφοράς, όπως υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα (συμπτώματα ΔΕΠΥ), ανυπακοή, αντιδραστική-εναντιωματική συμπεριφορά, ενούρηση, εκρήξεις θυμού ή κρίσεις πείσματος (temper tantrums).

Σύμφωνα με το άρθρο 19 της σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 2/9/1990 και την οποία μέχρι το 2020 είχαν επικυρώσει 196 χώρες, η κάθε χώρα είναι υποχρεωμένη να προστατεύει τα παιδιά από κάθε μορφή κακοποίησης (σωματική, συναισθηματική, σεξουαλική, παραμέληση, εκμετάλλευση για εμπορικούς ή άλλους σκοπούς)

Ο καταναγκαστικός γάμος είναι μια μορφή βίας που συμβαίνει όταν ένα ή και τα δύο μέρη δεν συναινούν στον γάμο. Σε αντίθεση με τους οργανωμένους γάμους που πραγματοποιούνται με τη συναίνεση και των δύο μερών, στους καταναγκαστικούς γάμους, τα άτομα εξαναγκάζονται να παντρευτούν, συνήθως από μέλη της οικογένειας, μέσω απειλών, σωματικής βίας ή συναισθηματικής χειραγώγησης.

Η έμφυλη βία είναι βία που διαπράττεται εναντίον κάποιου με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα και έκφραση φύλου του (SOGIE), πραγματική ή αντιληπτή. Τα θύματα μπορεί να είναι γυναίκες, άνδρες, αγόρια, κορίτσια, νέοι ή οποιοδήποτε μέλος της κοινότητας LGBTQ2+.

Ο ακρωτηριασμός ή η κοπή των γυναικείων γεννητικών οργάνων περιλαμβάνει διαδικασίες που περιλαμβάνουν μερική ή ολική αφαίρεση των εξωτερικών γυναικείων γεννητικών οργάνων ή άλλο τραυματισμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων για μη ιατρικούς λόγους.

Η βία που βασίζεται στην τιμή είναι μια μορφή βίας που συμβαίνει όταν τα μέλη της οικογένειας πιστεύουν ότι το θύμα έχει συμπεριφερθεί με τρόπους που φέρνουν ντροπή ή ατίμωση στην οικογένεια. Οι εκδηλώσεις αυτής της μορφής βίας περιλαμβάνουν σωματική και συναισθηματική κακοποίηση και μπορεί να οδηγήσουν σε θάνατο. Η βία μπορεί να διαπραχθεί από σύντροφο ή μέλος της οικογένειας και, από την πλευρά του δράστη, χρησιμοποιείται για την προστασία της οικογενειακής τιμής και την αποκατάσταση της φήμης της οικογένειας.

Η ενδοοικογενειακή βία θεωρείται οποιαδήποτε μορφή κακοποίησης ή παραμέλησης που βιώνει ένα παιδί ή ένας ενήλικας από ένα μέλος της οικογένειας ή από κάποιον με τον οποίο έχει στενή σχέση. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει κακοποίηση παιδιών, ενδοσυντροφική βία ή κακοποίηση ηλικιωμένων.